Verslag van het debat van De Bode

Vandaag het lijsttrekkersdebat van De Bode, in de bioscoop. Gelet op het stralende weer toch een behoorlijk grote opkomst.

Wat zo jammer is, is dat het bioscoopdebat zich altijd voornamelijk in het schemerdonker afspeelt. De lijsttrekkers zitten tegen een donkere achtergrond, ze worden niet uitgelicht en het zou zo aardig zijn, en informatief, als je hun gezichtsuitdrukkingen kon zien. Liefst geprojecteerd op het enorme doek achter hen. Dat je bijvoorbeeld weet hoe Bernd Roks (VVD) kijkt als hij zegt dat het de schuld is van het bestuur dat mensen in de bijstand worden geduwd, in plaats van ze aan het werk te zetten. Waarop gelukkig zowel Jean-Pierre van het APB als de PvdA die ferme uitspraak nuanceerden. Hans legde uit dat de sociale werkplaats weliswaar gaat verdwijnen, maar dat er al wordt voorgesorteerd op een nieuwe mogelijkheid voor beschut werk, gekoppeld aan het Werkplein. Omdat de behoefte aan beschut werk er altijd zal zijn. En verder dat er bij aanbesteding van bouwprojecten als het aan de PvdA ligt, wordt gestuurd op ‘social return’. Wat wil zeggen dat aannemers wordt gevraagd een bepaald percentage mensen met een arbeidsbeperking in dienst te nemen. Daarmee komen de aanbestedingen wel duurder uit, maar dat is een manier om mensen een kans op volwaardig meedoen en betaald werk te bieden. “Maar dan moeten wij als gemeenschap ook accepteren dat projecten op die manier wat duurder zullen uitvallen dan gewoonlijk.” Ik was het met Hans eens en hoop dat zowel de raad als de inwoners bereid zullen zijn dit goede plan te betalen, als puntje bij paaltje komt.

Bij de tweede stelling – het vrijgeven van wietteelt – was voor het eerst te merken dat partijen echt in opvatting van elkaar verschillen. Ronnie (CDA) moet niets hebben van het legaliseren van de teelt, want een derde van de woningbranden is te wijten aan illegale wietteelt, en de ellende die drugsverslaving aanricht in huisgezinnen is groot. Zero Tolerance, dus. Louis (Leefbaar Etten-Leur) moet ook niets hebben van gereguleerde wietteelt en wil dat de coffeeshop dichtgaat zolang Den Haag geen besluit neemt. Maar CDA en Leefbaar stonden daarin alleen. Hans: “Het CDA gooit alles op één hoop, softdrugs, harddrugs, pillen, dat is niet realistisch. Zoals het nu is geregeld, is hartstikke krankjorum. Dus moet Den Haag een besluit nemen en zolang dat er niet is, veranderen we niets. En we geven hulp aan wie dat nodig heeft en doen aan preventie.” John van Hoek van Jezus Leeft geloofde dat met een liefdevolle aanpak alle drugs uit Etten-Leur kunnen verdwijnen. Maar aan het gelach in de zaal te oordelen staat hij in dat geloof alleen. Uit de zaal kwam wel de vraag of je niet nog verder terug moet kijken en je als politiek af moet vragen waar het verlangen van mensen naar verslavende middelen vandaan komt, en daar dan wat aan gaat doen. Ik vind dat een zinnige vraag, maar geen vraag voor de politiek. Ik moet er niet aan denken dat ‘de politiek’ zich nog indringender en moraliserender gaat mengen in het privé-leven van mensen. Nog afgezien van het feit dat ‘de politiek’ niet bestaat.

Het volgende gesprekspunt was dat het wel wat minder kan met beperkende regelgeving. Daar lustten de VVD en Leefbaar Etten-Leur wel pap van. Ook het CDA kwam met een reeks voorstellen die het ondernemers gemakkelijker moeten maken. Hans nuanceerde al dat enthousiasme met de opmerking dat je je altijd eerst af moet vragen of de beperking is bedoeld voor de aanvrager, of voor de omgeving. Overbodige regels kunnen inderdaad weg, maar regels hebben een reden. Bijvoorbeeld het tegengaan van vervuiling of overlast voor de omgeving. Waar wel in geknipt moet worden, zei hij, is in administratieve rompslomp. Neem bijvoorbeeld de zorg: nu gaat 40% van de tijd op aan administratieve verslaglegging. En waarom? Om je als instelling in te dekken en te kunnen verantwoorden als er iets fout gaat. Maar we moeten met z’n allen weer leren dat we moeten accepteren dat er iets fout kan gaan. Als je de helft van de verslaglegging kunt schrappen, heb je de grootste bezuinigingsslag in de zorg al gemaakt. Ik zat naar het debat over de beperkende regelgeving te luisteren en vroeg me verbaasd af hoe het toch kan dat moderne mensen aan de ene kant van de politiek verlangen dat die hen minder strobreed in de weg legt, maar tegelijkertijd van de politiek eisen dat er keihard wordt gehandhaafd.

Als laatste ging het over de wenselijkheid van een integriteitstest voor (kandidaat)raadsleden. Louis van Leefbaar Etten-Leur stond voor dat onderwerp zijn stoel af aan zijn partijgenoot Patrick Baremans. Patrick verliet in de afgelopen raadsperiode de VVD-fractie en de raad, omdat hij werd verdacht van het lekken van vertrouwelijke ambtelijke gegevens. Dit bleek echter ongegrond. Hij greep het bioscoopdebat aan om nogmaals te benadrukken dat integriteit ook moet inhouden dat er zorgvuldiger met bepaalde vermoedens moet worden omgegaan en dat met name de schade die hij en zijn gezin in die periode opliepen door de sociale media niet misselijk waren geweest. Dat mensen daar elkaar meer op zouden moeten aanspreken. Daar heeft hij een punt. Maar voor een integriteitstest liepen de lijsttrekkers niet erg warm. Hans vertelde dat de PvdA een landelijke interne integriteitscode hanteert die ook voor de lokale fracties geldt en door iedereen wordt getekend. Ron (D66) vond dat vooral goed gekeken moet worden naar belangenverstrengeling. Lia Boeren merkte verder terecht op dat je mensen niet moet beoordelen op een test, ook niet op hun woorden, maar op hun daden. En John van Jezus Leeft vond dat iedereen gewoon open en eerlijk moet zijn.

Ik noteerde ook vermakelijke dingen. Bernd (VVD) en Louis (LEF) die allebei Roks heten en Louis die de anderen smeekte om alsjeblieft gewoon Louis te zeggen, “Want ons kent ons en ik moet nu steeds zoeken wie ik ben.” Ron (D66) en Ronnie (CDA) die vervolgens weer moeite hadden welke voornaam nou bedoeld werd. Ronnie: “Ik ben die kleine.” Lia (ONS) die maar geen antwoord kreeg van Bernd: “De VVD heeft niet goed geluisterd naar mijn vraag. Wat is nieuw.” En John van Jezus Leeft die bij het slotrondje per ongeluk werd overgeslagen en toen zei dat hij hoopte dat de kiezer met zijn hart zou kiezen.

Hans benadrukte in zijn slotrondje dat een lokale PvdA gewoon een lokale partij is. Maar wel een met een bonus: directe lijnen naar Den Bosch, Den Haag en Brussel. Dat de PvdA die lijnen altijd goed heeft benut en zal blijven benutten.
Lijnen die in deze tijden van decentralisatie van wetgeving wel eens van groot belang zullen blijken te zijn, voeg ik er hier nog aan toe. Waarna iedereen zich uit de duistere zaal naar buiten haastte, de maartse zomerzon in. Want jongens, wat is Etten-Leur toch mooi!