Om over na te denken
Dit is het einde van het verantwoordelijke Midden. Iedereen zal bloeden, behalve Mark Rutte.
Met de val van het kabinet-Rutte IV komt Nederland in ongekend politiek vaarwater. Marc Chavannes over de onvermijdelijke val van een toch-niet-kabinet dat een pandemie en een oorlog erfde, maar bezweek onder de binnenlandse crises waar het geen greep op kreeg.
Het is oorlog in Europa, het kabinet-Rutte IV is gevallen, maar wat telt in Nederland zijn vakanties. Daarom kunnen nieuwe verkiezingen volgens de Kiesraad pas half november worden gehouden. Stel dat de formatie weer acht maanden duurt, dan is er een jaar lang geen bevoegd kabinet.
Mark Rutte zag er onberispelijk uit in zijn overhemd en blauwe uniformdas, toen hij zijn kabinetsval aankondigde. Nederland daalt verder af langs het pad van onbestuurbaarheid. De politieke zwaartekracht was sterker dan het gezonde verstand en het verantwoordelijkheidsbesef.
Migratie hád niet het breekpunt hoeven worden. Ja, het is een groot en belangrijk thema, zoals Rutte niet naliet te onderstrepen. Maar dat is de wooncrisis ook. En dat geldt ook voor klimaat, landbouw, stikstof en natuur, en het armoedebeleid.
Kabinetten vallen nooit op het onderwerp waarop ze vallen. Er is altijd sprake van onderliggend lijden. Of achterliggende motieven.