Maak je op voor internationale vrouwendag!

Vandaag is het internationale vrouwendag. Een goede zaak, want zolang de gelijke rechten die vrouwen hebben in de praktijk niet worden nageleefd en toegekend, moet dat wereldwijd op de agenda blijven. En dat staat het tegenwoordig ook: er wordt weer volop over vrouwenemancipatie geschreven, over de tweede golf en intussen zelfs de derde. Mijn probleem met die stukken is dat ik zelden iets nieuws lees. Iets wat mij dwingt met nieuwe ogen ernaar te kijken. Maar nu kwam ik zo’n stuk tegen. Van Simone van Saarloos (1990), in de NRC.

Op mijn High School in Amerika zat een homo van het overtuigende soort dat Fred Teeven asiel zou verlenen: hij sprak met flapperende handen, had gladgeschoren benen en droeg Uggslaarzen onder hotpants van gebleekte spijkerstof. Hoewel er op school leerlingen rondliepen in shirts waarop stond ‘God made Adam & Eve, not Adam & Steve’, werd hij volledig geaccepteerd. De lesbische cheerleader die verdacht veel op een ‘gewoon’ meisje leek, werd daarentegen verketterd. Ze presenteerde zichzelf niet genoeg als een aparte categorie en vormde daarom blijkbaar een bedreiging.

Dat zette me aan het denken. Want waar plaatst deze gedachtegang mijzelf binnen de groep vrouwen waarin ik me vanaf mijn puberteit beweeg? Ik wijk af, merk ik heel soms uit de blikken van anderen. En uit mijn eigen afkeer van het eeuwig jeugdige schoonheidsideaal dat de heren reclamemakers er bij ons vrouwen proberen in te rammen. Ik heb bijvoorbeeld nooit de geringste aanvechting gevoeld me op te maken. Ik zou niet eens weten hoe het moet. Dat is niet iets wat ik van huis uit heb meegekregen. Mijn zussen doen het wel. Het is ook nooit een bewuste keuze geweest, het is een trein die ik al heel vroeg gewoon niet heb genomen. Geen zin in de eindbestemming.

Het heeft me nooit ergens in belemmerd. Niet in relaties met mannen, niet in het krijgen van werk, niet in wel of niet serieus genomen worden. Daar was ik toen ik jong was wel eens bang voor – zou ik geen boten gaan missen? – maar het gebeurde niet. Ik heb me vaak afgevraagd hoe dat komt.

Het zou goed kunnen zijn dat Simone van Saarloos me het antwoord heeft aangereikt. Ik wijk voldoende af van het standaard vrouwenplaatje om zowel door mannen als door vrouwen te worden geaccepteerd in mijn niet opgemaakte staat. Krijg overal moeiteloos asiel, zeg maar. Ik herinner me maar één moment dat het wrong. Dat was op de dag dat ik in het huwelijk trad met mijn tweede man, me prachtig had aangekleed (ik droeg een mooi nieuw kneiterduur pakje van Cora Kemperman en nieuwe schoenen en was ook nog naar de kapper geweest), we op het punt stonden naar het stadhuis te rijden en hij met grote schrikogen tegen me zei: “Ga je ZO mee?” Ja, hè hè. We woonden al ruim een jaar samen. Had hij ooit ergens make-upspullen gezien, dan? O ja, dat was waar. Het was hem alleen nog niet echt opgevallen, zei hij. En toen mocht ik toch mee, hahhhahahhaha.

O ja, en ik zat een keer in een televisieprogramma en belandde in de stoel van een visagist, die vertederd uitriep: “Ach, wat enig! Een naturelletje!” “Ja, en dat wil dat naturelletje graag zo houden”, zei ik. Dus daar hield de lieverd toen rekening mee. Mijn dochter (die wel weet hoe je moet opmaken, dus het is niet erfelijk) was erbij en lachte zich slap.

Als ik nu een echte strijdbare feministe was, zou ik mijn niet opgemaakte medevrouwen moeten opzoeken en ons samen sterk moeten maken voor het grondrecht als vrouw af te wijken van het gangbare vrouwbeeld. Maar dat zou onzin zijn. En zonde van mijn tijd. Er is helemaal niemand die me het recht ontneemt me niet op te maken. Of me dwingt me dagelijks op te maken. Ik vorm ook voor geen enkele vrouw of man een bedreiging, integendeel zelfs. Je vecht alleen voor rechten die je hebt, maar niet krijgt. En dus sta ik al mijn hele leven lang, zij aan zij met mijn keurig opgetutte medevrouwen, pal voor die rechten, wereldwijd.

Maar ik betrap me wel ineens op de voor mij nieuwe gedachte dat ik misschien wel de standaardvrouw ben. En dat al die andere vrouwen, in hun dagelijks terugkerende competitie er zo jong, hip en aantrekkelijk mogelijk uit te (blijven) zien, de uitzondering vormen. Moet ik mijn zusters niet te hulp schieten dan? Me samen met Sunny Bergman actief inzetten voor het vrouwenrecht dikker te zijn dan een etalagepop en seksueel vrijer dan wat algemeen netjes wordt gevonden? Nou, nee. Je kunt je energie natuurlijk steken in het vechten tegen die opgelegde normen van de commercie. Maar het is veel eenvoudiger om je gewoon zelf aan die normen te onttrekken. Hoe meer vrouwen dat zouden doen, des te effectiever het is. En, belangrijker: er is niemand die een ander het recht ontzegt af te wijken van die norm.

Hoewel… dat gaat alleen binnen mijn eigen groep op, natuurlijk.

Er is momenteel een hoop gedoe over publieke schandpalen op internet met onsmakelijke namen als ‘Marokkaanse hoeren’. Waag het niet als allochtone vrouw of meisje in het openbaar een jongen te zoenen, of erger. Er worden foto’s van gemaakt en filmpjes, er worden zelfs beelden van bewakingscamera’s voor gebruikt, en die worden razendsnel verspreid. Het heeft al geleid tot een zelfmoordpoging van zo’n meisje, als ik Janny Groen van de Volkskrant moet geloven. Het wil mij niet echt duidelijk worden wie die schandpalen (het worden er steeds meer) op internet zet. Ik heb er een paar bekeken. Walgelijk. Van sommige zie ik dat ze zonder twijfel door Marokkaanse moraalridders worden gemaakt. Van andere ben ik niet zeker. Dat kunnen even goed ook autochtone grapjassen zijn, die lekker lopen te provoceren. Eén ding is zeker: het zijn allemaal mannen. Anonieme mannen.

Er is nu door de Nederlander Yuba Zalen terecht een meldpunt tegen zulke websites en facebookpagina’s ingesteld. Ook heeft hij aangifte gedaan wegens smaad en laster. Hij weet waarover hij het heeft als het om vrijheid en rechten gaat. In 2012 werd hij in Marokko gearresteerd, omdat hij foto’s maakte van een demonstratie die uit elkaar werd geslagen. Waarna hij zelf in elkaar werd geslagen. Door de politie.

Maar dit is geen exclusief Marokkaans probleem, dames. Dit bedreigt de vrijheid en de rechten van ons allemaal. Opgemaakt of niet. Dit gaat zelfs niet exclusief over vrouwenrechten, heren. Hier worden universele mensenrechten op bijna middeleeuwse manier geschonden. Kom dus onmiddellijk in de (geschoren of ongeschoren, maakt niet uit) benen en protesteer mee!

Simone van Saarloos, NRC
Janny Groen, Volkskrant
Meldpunt Marokkaanse Schandpalen

Een PS voor Janny: ik sluit niet uit dat er ook behoudende allochtonen zeer boos zijn over deze digitale schandpalen. Lees de commentaren bij het meldpunt maar. Dus waarom je schrijft dat ‘progressieve’ Marokkaanse Nederlanders in verzet komen, moet je bij gelegenheid nog maar eens in de Volkskrant uitleggen. Het probleem wordt er niet minder van door het zo te beschrijven dat er binnen een exclusieve groep een minderheid wordt uitgesloten. Het is ook jouw probleem. En het mijne. Een inclusief probleem, dus.